در این بخش از مجله الفارس به بررسی کوتاهی از یک قطعه مهم و حیاتی در آسانسور به نام ضربهگیرها و ویژگیهای آن خواهیم پرداخت.
در کف چاهک آسانسورها در مکان انتهایی حرکت کابین و وزنه تعادل قطعهای به نام ضربهگیر یا بافر قرار میگیرد تا وسیله اضطراری نهایی را تشکیل دهد. اگر ضربهگیرها در انتهای چاهک قرار نگیرند و به کابین یا وزنه تعادل وصل شوند، باید یک پایه یا فنداسیون به ارتفاع نیم متر در کف چاهک قرار بگیرد تا این ضربهگیرها روی آنها بنشینند.
در این صورت اگر به هر دلیلی کابین آسانسور با سرعت حداکثر 115 درصد بیش از سرعت نامی به سمت چاه سقوط کند و سایر سیستمهای ایمنی نیز عمل نکنند به ضربهگیرها برخورد کرده تا اندازهای از شدت ضربه کاسته شود. براساس بررسیهای به عمل آمده این ضربهگیرها نمیتوانند پاسخگوی ضربات سنگین یا سقوط آزاد کابین باشند.
دو نوع کلی از ضربهگیرها وجود دارد:
نوع جمعکننده انرژی: این نوع ضربهگیر ضربهگیر میتواند برای سرعتهای تا 1 و یا 1.6 متر بر ثانیه به ترتیب بکار گرفته شود.
مستهلک کننده انرژی: این نوع ضربه گیر مستقل از سرعت نامی آسانسور بکارگرفته میشود. یک دورانداز، موتور را کنترل نموده و در رسیدن به طبقه توقف، در صورتیکه ضروری باشد، سرعت کابین را به حدی کم کند تا سرعتی که کابین در موقع نشستن به روی ضربهگیر دارد از سرعتی که ضربه گیر برای آن طراحی شده زیادتر نباشد.
انواع بافر آسانسور عبارتند از
- ضربه گیر پلی اورتان ( جمع کننده انرژی): ضربهگیرهای پلی اورتان در برخی کشورها برای سرعت نامی پائین بسیار معروفیت یافته است.
- ضربهگیر فنری ( جمعکننده انرژی): قطعه اصلی این نوع ضربه گیرها معمولاً یک فنر مارپیچ ساخته شده از مقطع گرد یا مربع است .
- ضربهگیر هیدرولیک ( مستهلک کننده انرژی): در مقایسه با نیروی باز دارندگی فزاینده ضربه گیرهای فنری، ضربهگیرهای روغنی میتوانند طوری طراحی شوند که در حین عمل توقف نیروی ثابتی را اعمال نمایند که نتیجتا باز دارندگی ثابت خواهد بود.
لازم به ذکر است که ضربهگیر باید توانایی تبدیل انرژی جنبشی کابین ( یا وزنه تعادل ) در لحظه اصابت به حرارت، و همینطور انرژی پتانسیل ناشی از کاهش سطح، که مساوی با جابجایی ضربهگیر است را داشته باشد .همچنین انتخاب نوع ضربهگیر بستگی به سرعت اسمی، وزن کابین و وزن نفرات آسانسور دارد.
افزایش ایمنی آسانسور با استفاده از بافر آسانسور
بافر آسانسور: (پیشگیری موثر در حوادث آسانسور) یکی از عوامل اصلی در افزایش ایمنی و کاهش خطرات آسانسورها میباشد. در این مقاله به بررسی اهمیت بافر آسانسور و نحوه عملکرد آن میپردازیم.
بافر آسانسور به عنوان یک سیستم ایمنی عمل میکند که در صورتی که آسانسور به دلیل عیب فنی یا حوادث ناگهانی از کنترل خارج شود، از سقوط ناگهانی و جلوگیری از آسیب به مسافران و مال آسانسور جلوگیری میکند. بافر آسانسور به صورت یک سیستم فشاری عمل میکند که در مقابل فشار وارده به آن از جمله سقوط آسانسور مقاومت میکند و باعث کاهش سرعت آسانسور میشود.
استفاده از بافر آسانسور به طور چشمگیری ایمنی آسانسور را افزایش میدهد. این بافرها در صورت بروز هر گونه خطا یا خرابی، از سقوط آسانسور جلوگیری میکنند و ایمنی مسافران را تضمین میکنند.
با استفاده از بافر آسانسور، خطرات مربوط به حوادث آسانسور مانند سقوط ناگهانی و برخورد با طبقات زمینی به حداقل میرسد. این باعث میشود که افراد احساس اطمینان بیشتری در استفاده از آسانسورها کنند.
بافر آسانسور یکی از اقدامات اصلی در بهبود ایمنی آسانسورها میباشد. با استفاده از این سیستم، خطرات مرتبط با حوادث آسانسور به حداقل ممکن کاهش مییابد و ایمنی مسافران تضمین میشود. بهتر است همواره از سیستمهای بافر مطمئن و با کیفیت در آسانسورها استفاده شود تا هر گونه حادثه ناخواسته پیشگیری شود.
بافر جذب کننده انرژی (Accumulation Type)
بافر جذب کننده انرژی (AT) یک نوع ضربه گیر آسانسور است که از فنر یا لاستیک فشرده شده برای جذب انرژی استفاده میشود. کاربرد ضربه گیر جذبکنندهی انرژی برای سرعتهای تا یک متر بر ثانیه است. بافرهای جذبکنندهی انرژی به دو نوع ضربهگیر فنری و ضربهگیر پلی اورتان طبقه بندی میشوند.
بافر ضربه گیر فنری
قدیمی ترین ضربه گیر (بافر)، ضربه گیر فنری است. کاربرد این نوع از بافرها در سیستم آسانسور بسیار کم است. ساختمان بافرهای فنری از یک فنر مارپیچ با مقطع دایرهای ساخته شده است. دو نوع فنری که در این نوع بافرها استفاده میشوند فنر لول و فنر تخت هستند.
بافر مستهلک کننده انرژی(Energy consuming buffer)
کاربرد این بافر برای سرعتهای بیشتر از یک متر بر ثانیه است. این بافرها از نوع هیدرولیکی میباشند. یکی از قابلیتهای ضربه گیر مستهلککنندهی انرژی کنترل سرعت از طریق تابلو فرمان آسانسور میباشد. در این نوع بافرها عملیات ترمز بوسیلهی سیالات انجام میشود. نوع این سیال نیز در بیشتر موارد روغنی مخصوص میباشد. کارکرد این نوع بافرها به این صورت است که انرژی جنبشی کابین آسانسور و وزنه تعادل را به وسیلهی روغن داخلی به انرژی حرارتی تبدیل میکند.
بافر پلی اورتان
بافر آسانسور پلی اورتان برای آسانسورهایی با سرعت نامی پایین است، استفاده میشود.ماده پلیاورتان از واکنش شیمیایی پلییول و ایزوسیانات به وجود میآید. پلی اورتان به دو نوع فومهای نرم و محکم تقسیم میشود و در صنعت آسانسور جایگاه و کاربرد بسیار خوبی دارد. فومهای محکم و سخت پلی اورتان از نظر حرارتی نیز عایق بسیار خوبی هستند.