چاهک استاندارد آسانسور طبق استاندارد ملی آسانسور ایران (6303) باید بدون منفذ و هیچگونه روزنه ای باشد و تنها روزنه های روی سکوی موتورخانه که سیم بکسل ها و سیم های مربوط به اسانسور از آنها عبور کرده مجاز می باشد به شرط آنکه این روزنه ها با لبه ای با ارتفاع حداقل 5 سانتیمتر پوشانده شود تا در صورت روغن ریزی موتور روغن به داخل چاه نفوذ نکند و اشیاء،سنگریزه و… به طور ناخواسته به چاه آسانسور سقوط نکند. وجود اینگونه روزنه ها عامل خطرزای دیگری هستند که قبل بروز هرگونه حادثه ناگوار باید پوشانده شوند.
چاهک آسانسور به فضایی گفته می‌شود که به عنوان جزء حیاتی در سیستم آسانسور شناخته می‌شود. پیش از هر چیز، نیاز است با مفهوم چاه یا چاله آسانسور آشنا شویم. به طور ساده، چاله یا چاه به تونلی عمودی گفته می‌شود که از پایین‌ترین سطح، که همان پی ساختمان است، تا آخرین طبقه ساختمان، یعنی اتاق موتورخانه، امتداد پیدا می‌کند.
چاه آسانسور فضایی است که کابین آسانسور و تمامی تجهیزات آن در آن حرکت می‌کنند. معمولاً دیوارهای چاه آسانسور با پوشش پلاستر سیمانی مناسب برخوردار بوده و بدون هیچ گونه درز و شکافی طراحی می‌شود. دیوارهایی که با پوشش گچی دارند، نیاز به رنگ‌آمیزی دارند. چاهک آسانسور به پایین‌ترین قسمت چاه اشاره دارد که در پی ساختمان به منظور ایجاد فضای مناسب برای فعالیت تکنسین و نصب برخی تجهیزات و قطعات آسانسور، مانند ضربه گیر و بافر، ساخته می‌شود. انتخاب جنس و پوشش دیواره چاهک مشابه با دیواره چاه است.
ابعاد چاهک آسانسور
ابعاد چاهک آسانسور حداقل 10 سانتیمتر بیشتر از ابعاد چاله آسانسور باشد. به عنوان مثال، اگر ابعاد چاله آسانسور 200*200 سانتیمتر باشد، ابعاد چاهک (شامل عمق و عرض آن) باید حداقل 210*210 سانتیمتر در نظر گرفته شود. ارتفاع چاهک آسانسور هم باید حداقل 1.5 متر باشد.
نکاتی که در طراحی چاهک آسانسور رعایت شود، تأثیر ایمنی، مقاومت در برابر زلزله، دسترسی به قطعات آسانسور برای نگهداری و تعمیرات، و رعایت استانداردها و مقررات ملی و بین‌المللی میی باشد. این مسائل برای همه انواع آسانسورها اهمیت دارند و تفاوتی بین آسانسورهای مختلف از نظر ابعاد چاهک به وجود نمی‌آورند.
برای اجرای چاهک آسانسور، ابتدا باید شرایط و قوانین مرتبط با نصب آسانسور را رعایت کرد. ارتفاع چاهک (عمق) باید حداقل 160 سانتیمتر باشد. این ارتفاع به عنوان فضایی مناسب برای نصب قطعاتی از جمله بافر‌ها (ضربه گیر‌ها) و سکوهای موجود در بخش پایینی آنها، ستون‌های چاهک آسانسور، کف ستون‌های زیر شاسی، ستونک زیر ریل راهنما، و جان پناهی برای نصابان و تعمیرکاران هنگام سقوط ناگهانی آسانسور استفاده می‌شود.
فضای 10 سانتیمتری و همچنین 30 سانتیمتری برای آرماتوربندی و بتن‌ریزی چاهک آسانسور در نظر گرفته می‌شود. این اقدامات به تدریج مراحل نصب چاهک آسانسور را پوشش می‌دهند و بر اساس استانداردها و مقررات مربوط به ایمنی و عملکرد صحیح آسانسور انجام می‌شوند.
هنگام اجرای چاهک آسانسور، حواشی مرتبط با نصب و ایمنی نیز باید به دقت رعایت شوند تا اجرای این قسمت از ساختمان به نحوی کاملاً ایمن و مطابق با استانداردها صورت گیرد.
نکاتی که باید در طراحی و ساخت چاهک استاندارد آسانسور رعایت شود
– دیواره چاهک استاندارد آسانسور باید به نحوی ساخته و طراحی شود که در هر 5 سانتیمتر مربع، توانایی تحمل 300 نیوتن نیرو را داشته باشد.
– حداقل روشنایی برای فاصله 1 متری بالای سقف کابین و کف چاهک، 50 لوکس باشد.
– غیر هم‌سطح بودن کف چاهک اگر شرایط جان پناه چاهک رعایت شده باشد، مشکلی ایجاد نخواهد کرد.
– وسیله خبر دهنده برای نجات اضطراری نصب شود تا در صورت گیر افتادن تکنسین، امکان نجات وجود داشته باشد.
– ارتفاع پریز و چراغ داخل چاهک باید از کف آن، حداقل 40 سانتیمتر باشد.
– بین ریل‌های راهنمای کابین و ریل آسانسور، پلیت راهنمای وزنه تعادل آسانسور در چاهک نصب شود.
– بهترین محل نصب سیستم ارت (Earth) در کف چاهک است.
– جنس دیواره چاهک آسانسور باید از پلاستر ماسه و سیمان باشد.
– قطعات آسانسور و قسمت‌های آهنی در چاهک باید ضد زنگ باشند و مرطوب نشوند.
– تمامی حفره‌ها و روزنه‌های چاهک آسانسور باید پوشیده شوند.
– استفاده از مواد اشتعال زا درون چاهک ممنوع می‌باشد.
– اگر عمق چاهک آسانسور 2.5 متر باشد، می‌توان درب ورودی را در نظر گرفت.
– برای دسترسی راحت‌تر به ته چاهک، نردبان کار گذاشته شود.
– به هیچ وجه آب نباید به درون قسمت چاهک نفوذ کند.
– چاهک آسانسور باید کاملاً ضدآب باشد.
