طراحی و آماده‌سازی محل آسانسور و اجزاء آن

در ادامه مباحث پیشین از ضوابط و استانداردهای آسانسور به طراحی و آماده‌سازی محل آسانسور و اجزاء آن می‌پردازیم. در این بخش به جانمایی آسانسور، چاه آسانسور و دیواره‌ها و سقف چاه آسانسور پرداخته خواهد شد و در بخش بعدی از این مبحث تأثیرات آسانسور بر سازه ساختمان، نیروهای طراحی، اثرات ضربه‌ای بارها و موتورخانه بررسی خواهد شد.

طراحی و آماده‌سازی محل آسانسور و جانمایی آن

• طراح باید محل قرارگیری آسانسور در ساختمان را با توجه به معیارهای سهولت دسترسی، سهولت رفت و آمد مسافران و هدایت آن‌ها به سمت آسانسور تعیین نماید، به گونه‌ای که آسانسور در مرکز (مراکز) حرکتی و ترافیکی ساختمان قرار گرفته و بتوان با کمترین حرکت و جابجایی مسافر یا بار، از نقاط مختلف ساختمان به آن‌ها دسترسی پیدا کرد.
• حداکثر مسافت از در ورودی ساختمان یا آپارتمان‌ها تا در آسانسور در هر طبقه 40 متر باشد.
• آسانسورها باید به نحوی جانمایی شوند که مسافت طی شده توسط مسافران برای سوار شدن به هر کابین، حداقل ممکن باشد.
• در صورتی که تعداد آسانسور سه دستگاه یا کمتر باشد می‌توان آن‌ها را در یک چاه قرار داد. اگر تعداد آسانسور چهار دستگاه باشد باید حداقل در دو چاه مجزا قرار گیرند و در صورتی که بیش از چهار دستگاه باشند حداکثر چهار دستگاه آسانسور می‌توانند در یک چاه مشترک قرار گیرند.
• ورود و خروج افراد از آسانسور به طبقات و بالعکس باید به‌راحتی و بدون تداخل حرکتی صورت گیرد و فضای کافی جهت انتظار، در ورودی‌ها و خروجی‌ها در نظر گرفته شود.

راهروهای مقابل آسانسورها باید طبق ابعاد مندرج در جدول (15-2-2-1-4) طراحی گردد. (جهت روئت جدول و اشکال مذکور به صفحه  12 و 13 و 14 مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان مراجعه نمایید)

• در هتل‌ها، بیمارستان و ساختمان‌های مسکونی لازم است برای جلوگیری از انتقال سر و صدای ناشی از عملکرد و حرکت آسانسور تمهیدات لازم پیش‌بینی گردد و چاه آسانسور از اتاق‌های بستری یا خواب دور باشند.

چاه آسانسور

• ابعاد چاه آسانسور باید متناسب با ظرفیت کابین، نوع در و سرعت آسانسور طراحی و آماده‌سازی محل آسانسور در نظر گرفته میشود.

تبصره: در صورتی که دیواره‌های اطراف چاه آسانسور بتنی باشد طراح باید صفحات آهنی یا پروفیل‌های فلزی مخصوص جهت نصب اجزای آسانسور را در محل‌هایی مورد نیاز پیش‌بینی نماید. در صورتی که سازه اطراف چاه آسانسور فلزی باشد، لازم است پیش‌بینی‌های لازم جهت اتصال اجزای آسانسور به سازه ساختمان به عمل آید. استفاده از پولت‌های مخصوص بتن یا بولت‌های مخصوص دیوارهای آجری که قابلیت تحمل نیروهای وارده بر اجزای مرتبط را دارند مجزا می‌باشد. در شرایطی که این اجزا دارای عملکرد کششی باشند، استفاده از صفحات آهنی که به وسیله تفنگ‌های چاشنی‌دار در بتن کار گذاشته می‌شوند مجاز نیست.

• برای جلوگیری از اضافه‌بار (بار بیش از ظرفیت آسانسور)، مساحت کابین باید محدود گردد. بدین منظور ضمن توجه به ابعاد ارائه شده برای چاه آسانسور (پیوست 2)، توجه به حداکثر و حداقل مساحت مجاز داخل کابین، ارائه شده در جدول‌های (15-2-2-2-1- الف و ب) الزامیست. (جهت روئت جداول مذکور به صفحه  16 و 17 مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان مراجعه نمایید)

تبصره: در آسانسورهای خودروبر غیر تجاری که بهره‌برداری از آن‌ها توسط اشخاص مجاز و آموزش دیده انجام می‌شود، به ازای هر 200 کیلوگرم باز اضافی باید حدود 18/. مترمربع به سطح کابین اضافه شود.

  دیواره‌ها و سقف چاه آسانسور

• در طراحی و آماده‌سازی محل آسانسور، دیواره‌ها و تیغه‌های پوشاننده چاه آسانسور باید از مصالح مقاوم در برابر آتش (با قابلیت تحمل بیشتر از یک ساعت) ساخته شوند، که در اثر حرارت، گاز و دود مسموم کننده یا خطرناک از آن‌ها متصاعد نشده و باعث ایجاد گرد و غبار نشوند. در صورتی که دیواره‌های چاه آسانسور از شیشه ساخته شوند مقاومت در برابر حریق ملاک نمی‌باشد ولیکن باید این شیشه‌ها از نوع لمینیت شده با ارتفاع متناسب با اندازه‌های مشخص شده در استانداردهای ملی آسانسور مطابق باشد.

• از آنجا که بارهای استاتیکی و دینامیکی قطعات ثابت و تجهیزات متعلق به آسانسور، به علاوه ظرفیت آن بر سقف چاه آسانسور وارد می‌شود، کلیه نیروهای وارده به این سقف، باید محاسبه شده و در طراحی سازه و سقف چاه لحاظ گردد.

• طراحی و آماده‌سازی محل آسانسور ، کابین‌های دارای در، سطح داخلی دیوارهای چاه آسانسور در سمت ورودی‌های کابین باید صاف و بدون برجستگی و یا فرورفتگی باشد. در صورت وجود این برجستگی مطابق شکل (15-2-2-3-3) باید با زاویه 60 درجه نسبت به سطح افق پوشانده شود. (جهت روئت شکل مذکور به صفحه  19 مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان مراجعه نمایید)

• سطح داخلی دیواره‌های چاه آسانسور باید با مصالح مناسب به گونه‌ای پوشانده شوند که کمترین خلل و فرج را دارد باشد (مانند سیمان‌کاری لیسه‌ای).
• چاه باید منحصراً برای آسانسور باشد. نصب و عبور هرگونه لوله، کابل، سیم و تجهیزات دیگر، به استثنای سیم‌کشی و لوله‌کشی برق مربوط یه سیستم روشنایی چاه، کابل‌های برق تغذیه و سیستم کنترل مخصوص آسانسور در داخل چاه آسانسور، ممنوع است که در طراحی و آماده‌سازی محل آسانسور باید مدنظر داشت.
• روشنایی چاه آسانسور باید به‌نحو مطلوب تأمین گردد. بدین ترتیب لازم است دو عدد چراغ در فاصله 5/. متر از بالاترین و پایین‌ترین نقطه چاه و مابقی چراغ‌ها با فواصل حداکثر 7 متر با حفاظ و با قابلیت روشن و خاموش شدن از محل موتورخانه نصب شوند.
• مدار تغذیه سیستم روشنایی موتورخانه، روشنایی چاه و پریز‌های برق باید طوری در نظر گرفته شود که در صورت قطع مدار تغذیه آسانسور به‌منظور تعمیرات احتمالی و موارد دیگر، مدار تغذیه آن‌ها برقرار بماند.

•  همجنین در طراحی و آماده‌سازی محل آسانسور باید توجه داشت که وزنه تعادل و کابین در یک چاه باشند.

 پایان بخش چهارم

منبع: مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان (آسانسور و پله‌برقی)