گاورنر آسانسور یک قطعه مهم در سیستم آسانسور است که برای کنترل سرعت و حرکت آسانسور استفاده می‌شود. کلمه “گاورنر” از واژه‌ی انگلیسی “govern” به معنای کنترل گرفته شده است. وظیفه اصلی گاورنر، مانع افزایش ناگهانی سرعت آسانسور در حین حرکت و به دنبال تعادل سرعت آسانسور با استانداردهای ایمنی مربوط به آسانسورها می‌شود.
کاربرد اصلی گاورنر در حفظ ایمنی آسانسورها است. در صورتی که سرعت آسانسور به‌طور ناگهانی افزایش یابد، گاورنر وارد عمل می‌شود و مکانیسم‌هایی را فعال می‌کند که سرعت آسانسور را محدود کند و از وقوع حوادث جلوگیری کند. این ویژگی ایمنی حیاتی است، زیرا کنترل ناپایدار یا ناگهانی سرعت آسانسور می‌تواند منجر به وقوع حوادث جدی شود.
گاورنر معمولاً شامل سیستم‌ها و مکانیسم‌هایی مانند ترمزها، ویروس‌ها، یا تنظیم‌کننده‌های سرعت هستند که با تغییرات سرعت، فشار یا توازن آسانسور فعلی به کار می‌روند. این تجهیزات باعث می‌شوند که حرکت آسانسور به‌طور مرتب و با استانداردهای ایمنی اجرا شود.
گاورنر چیست؟
گاورنر (Governor) به معنای فرماندار، کنترلرهایی هستند که به عنوان محدودکننده‌های سرعت (speed limiter) شناخته می‌شوند و وظیفه‌ی اندازه‌گیری و تنظیم سرعت یک سیستم، مانند یک موتور را بر عهده دارند. در واقع، گاورنر می‌تواند سرعت موتور را بدون در نظر گرفتن بار، در محدوده‌ی سرعت تنظیم شده حفظ کند تا از آن حد تجاوز نکند. گاورنرها با کنترل سرعت، دستگاه‌ها و موتورها را از آسیب‌های ناشی از سرعت چرخشی بیش از حد محافظت می‌کنند.
با اینکه نقش اصلی یک گاورنر، کنترل سرعت می‌باشد، اما گاورنرها می‌توانند پارامترهای دیگری را نیز کنترل کنند؛ مانند فشار. اولین گاورنر در تاریخ توسط یک مهندس به نام جیمز وات ساخته شد که آن را برای یک موتور بخار طراحی کرده بود. ابتدا ماشین بخار چرخان را برای راه‌اندازی ماشین‌های یک کارخانه طراحی و معرفی کرد. سپس به این مسئله پی برد که سرعت این موتور باید ثابت بماند. در نتیجه، اولین گاورنر به شکل “آونگ مخروطی” را برای کنترل سرعت موتور بخار طراحی کرد. این گاورنر شامل یک پایه دوکی شکل و دو توپ فولادی بود.
گاورنر آسانسور یکی از مهمترین قطعات آسانسور است. در آسانسور، گاورنر نقش بسزایی در ایمنی آسانسور دارد و یکی از مهمترین ابزارها در ایمنی آسانسور به شمار می‌رود.
در این بخش از مجله الفارس قصد داریم که مروری کوتاه به گاورنر و مقررات ایمنی آن داشته باشیم. گاورنر در اصل نوعی ترمز مکانیکی الکتریکی است که برای توقف کابین در مواقع سقوط و یا سرعت بیش از حد طراحی شده است.
عملکرد گاورنر آسانسور به این شکل است که گاورنرها به سرعت حساس می‌باشند، در این صورت به محض مشاهده سرعت بیش از حد کابین با قفل مکانیکی خود در چندین مرحله باعث توقف مکانیکی کابین شده و پس از آن با تحریک کردن میکروسوئیچ‌هایی باعث قطع فرمان موتور نیز می‌شوند تا حرکت از سوی موتور نیز قطع گردد.
با عمل کردن گاورنر در واقع پاراشوت یا ترمز اضطراری _ پاراشوت برای متوقف کردن کابین یا وزنه تعادل با سرعتی معادل سرعت عمکرد سیستم کنترل‌کننده (گاورنر) و با بار نامی در حرکت است، به کار می‌رود (حتی در اثر پاره شدن سیستم آویز)_ فعال شده و باعث توقف کابین می‌گردد.
مقررات ایمنی در گاورنر آسانسور
- سیم بکسل گاورنر آسانسور بایستی با قطر حداقل 6 میلی‌متر، دارای حداقل ضریب اطمینان 8 و بسیار انعطاف‌پذیر باشد.
- گاورنرها بایستی متناسب با سرعت نامی آسانسور و با رعایت مقررات تنظیم و ثابت شده باشند.
- سرعت فعال شدن گاورنر باید حداقل 115 درصد سرعت نامی باشد.
- گاورنرها بایستی دارای وسیله‌ای الکتریکی باشد که پس از عملکرد تا آزاد کردن کابین از حرکت آن جلوگیری نماید، اشاره نمود.
انواع گاورنر آسانسور
گاورنر آسانسور عمدتاً دارای دو نوع است: گاورنر مکانیکی و گاورنر الکترونیکی.
1. گاورنر مکانیکی
– ترمز مرکزی:گاورنر مکانیکی اغلب شامل ترمز مرکزی است. در صورت افزایش سرعت به حدی که خطرناک باشد، ترمز مرکزی به صورت خودکار فعال می‌شود تا آسانسور را کنترل کند.
– وزنه‌ها: در برخی از گاورنرهای مکانیکی، وزنه‌ها نیز برای کنترل سرعت آسانسور استفاده می‌شوند. این وزنه‌ها به عنوان عناصر تعادل عمل کرده و نیروی مقاومت ایجاد می‌کنند.
2. گاورنر الکترونیکی
– سنسورهای الکترونیکی: گاورنر الکترونیکی از سنسورها برای اندازه‌گیری سرعت، فشار و وضعیت آسانسور استفاده می‌کنند. این اطلاعات به یک کنترلر الکترونیکی ارسال می‌شوند.
– **تنظیم الکترونیکی سرعت:** بر اساس اطلاعات دریافتی از سنسورها، گاورنر الکترونیکی می‌تواند با استفاده از الگوریتم‌ها و تنظیمات الکترونیکی، سرعت آسانسور را به‌طور دقیق کنترل کند.
گاورنر به عنوان یکی از مؤلفه‌های ایمنی اصلی در طراحی و عملکرد آسانسورها محسوب می‌شوند. آنها به طور مداوم اطلاعاتی را مانیتور می‌کنند تا از ایمنی سفرهای آسانسور اطمینان حاصل شود و در صورت هرگونه نقص یا خطا، اقدامات ایمنی لازم اتخاذ شود.
