در مبحث مهم ایمنی آسانسور باید به سیستم ترمز آسانسور و یا پاراشوت آسانسور اشاره کنیم.
در صورت افزایش سرعت نامی آسانسور، سیستم ترمز ایمنی آسانسور باید به طور اتوماتیك عمل كند، لذا، مکانیزم اثر ترمز ها از اهمییت زیادی برخوردار است.
در ادامه مطلب از این بخش از مجله الفارس، اختصاراً به ترمز ایمنی آسانسور و انواع خواهیم پرداخت.
ترمز ایمنی آسانسور
با توجه به تعریف بند 15-1-2 مبحث 15 مقررات ملی ساختمان: پاراشوت سیستم مکانیکی که ترجیحاً در قسمت زیرین یا بالای چهار چوب (یوک) کابین و وزنه تعادل (در صورت لزوم) قرار می‌گیرد و در مواقع اضطراری با افزایش غیر عادی سرعت، فعال شده و سبب توقف کابین یا وزنه تعادل ریل‌ها (به وسیله قفل شدن کابین یا وزنه تعادل به ریل‌ها) میشود.
در نظر بگیرید که كابین آسانسور با 125% بار نامی خود در سرعت‌های معمول خود حركت كند، در این صورت ترمزهای ایمنی باید قادر به توقف كامل سیستم بوده و بلافاصله سیستم را در حالت ساكن نگهدارند.
پاراشوت آسانسور توسط گاورنر تحریک میشود و عملیات ترمز اضطراری انجام میپذیرد.
شتاب منفی این حالت نباید بیشتر از آنچه در اثر عملكرد سیستم مكانیزم ایمنی بالابر و یا توقف كابین در اثر برخورد با ضربه‌گیرها بوجود می‌آید، باشد.
لازم به ذکر است که در مرحله عملیات نازک کاری ساختمان تست سیستم ترمز ایمنی باید توسط مجری ذیصلاح انجام گردد و به رویت مهندس ناظر مکانیک، برق و هماهنگ کننده برسد.
انواع پاراشوت آسانسور
ترمز آسانسور انواع مختلفی دارد که شامل: لحظه‌ای، لحظه‌ای با اثر ضربه‌گیری و تدریجی
لحظه ای (شانه‌ای و غلطکی): درگیری کامل فک کابین‌های ترمز ایمنی با ریل و تاثیر آن بر روی کابین و به صورت آنی؛
لحظه‌ای با اثر ضربه‌گیری: درگیری کامل فک کابین‌های ترمز ایمنی با ریل و تآثیر آن بر روی کابین و به صورت آنی، ولی عکس‌العمل روی کابین یا وزنه تعادل از طریق سیستم ضربه گیر، کاهش می‌یابد.
لازم به ذکر است که مطابق با بند10-4-2 و 10-4-3 مبحث 15 مقررات ملی ساختمان سیستم ضربه‌گیر باید از نوع مستهلک کننده انرژی یا جذبی یا ذخیره‌ای که هنگام حرکت برگشتی انرژی را از دست می‌دهند، باشد؛
تدریجی: مکانیزمی است که در آن کاهش سرعت با عمل ترمز روی ریل‌های راهنما انجام میشود و اثر نیروها را بر کابین یا وزنه تعادل، کاهش می‌دهد.
معمول‌ترین نوع ترمز ایمنی آسانسور نوع الكترومغناطیس است كه كفشك‌های ترمز با یك لایه مجهز شده توسط فنر فشرده میشود و دارای مغناطیس نیز می‌باشد.
باز شدن ترمز توسط جریان برق در سولونوئید اتفاق می‌افتد و اگر جریان قطع شود كفشك ترمز دوباره سیلندر را بعلت فشار فنر در بر می‌گیرند و كوپل ترمز را اعمال می‌كنند.
در رابطه با ابعاد ترمزهای ایمنی باید اضافه کنیم که ابعاد باید به اندازه‌ای باشد كه باعث كاهش فشار مخصوص و كمتر شدن سایش شود.
هرچند كه ضریب اصطكاك پوشش ترمز اگر زیاد باشد خوب است ولی زیاد از حد بودن آن باعث می شود كه توقف نهائی همراه با تكان شدید باشد.
اجزاء پاراشوت در آسانسور
- بدنه اصلی (قطعات قفل‌کننده، فک‌های اصطکاکی روی آن نصب می‌گردد)؛
- قطعات قفل‌کننده (عمل ترمز به وسیله آن انجام میشود)؛
- فک‌های اصطکاکی (به طور مستقیم با ریل درگیر می شود)؛
- مکانیزم ترمز(اهرم‌بندی بین دو ترمز ایمنی)؛
- وسیله ایمن برقی؛
- اهرم فرمان؛
- فنرهای نگهدارنده؛
- فنرهای مستهلک کننده انرژی.
لازم به ذکر است که ابزار عملکرد ترمز ایمنی باید ترجیحاً در پایین‌ترین قسمت کابین نصب و اجزاء ترمز ایمنی باید امکان مهر و موم را داشته باشند. همچنین یک پلاک فلزی مشخصات باید به صورت محکم روی بدنه اصلی ترمز نصب شود که شامل : نام سازنده، نوع ترمز ایمنی ، سرعت عملکرد گاورنر بر حسب m/s ، حداکثر جرم مجاز ترمز ایمنی (خوانا و نباید کمتر از 6٫3 میلی‌متر باشد) و انحراف کابین در صورت عملکرد ترمز ایمنی کف کابین نباید بیش از 0٫5 حالت عادی شیب داشته باشد.
مکانیزم ترمز موتور آسانسور
ترمزهای ایمنی آسانسور معمولاً از دو كفشك تشكیل شده و نوع گیرش آن خارجی است. كفشك‌های ترمز ایمنی ممكن است از نوع ثابت در روی بازوهای عمل كننده و یا لولا شده با حالت خود تنظیم باشد. كفشك‌ها با پوششی از مواد با ضریب اصطكاك بالا تشكیل شده كه باید به خوبی بر روی كفشك قرار گرفته باشد معمولاً از طریق پرچ‌هائی كه به داخل رفته باشد و از مس یا برنز باشد وصل میشود.
ترمز معمولاً در روی محور سرعت با سرعت بالا نصب می‌گردد (محور ترمز) زیرا در روی این محور گشتاور لازم برای ترمز نسبتاً كم است، البته با شرط اینکه دور توسط وسائل مكانیكی مستقیم به محور چرخ رانش (سیلندر دنده زنجیر) متصل شده باشد.
ترمز ایمنی بایستی بر روی محور چرخ رانش باشد تا وقتی تسمه و یا زنجیر عمل نكرد ترمز عمل كرده باشد. این ترمز باید توسط فنرهای فشاری و یا نیروی وزن عمل كند و توسط الكترومغناطیس و یا الكتروهیدرولیك باز شود.
در صورت قطع جریان برق، ترمز ایمنی باید بلافاصله توسط وسیله مستقل الكتریكی كنترل كننده‌ای که وجود دارند عمل نماید.
