ضوابط و استانداردهای موتورخانه آسانسور

استانداردهای موتورخانه آسانسور– در مباحث پیشین در مجله الفارس به مقایسه دو آسانسور کششی و هیدرولیک پرداختیم که از نکات جالب توجه در آسانسورهای هیدرولیک نبود موتورخانه آسانسور در سازه ساختمان بود. لیکن آسانسورهای هیدرولیک به علت محدودیت‌های نصب بالاخص در ساختمان‌های بالای پنج طبقه، مورد استفاده چندانی با توجه به محبوبیت و کیفیت بهتر نیستند. با توجه به این امر در می‌یابیم که استفاده از آسانسورهای کششی طراحان را مجاب به استفاده از موتورخانه خواهند نمود که این مهم دارای شرایط و ضوابط ویژه خود می‌باشد.

در این مقاله سعی داریم با توجه به مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان به بررسی ضوابط موتورخانه آسانسور بپردازیم.

در ذیل به بخشی از استانداردهای موتورخانه آسانسور اشاره خواهد شد:

• بهترین محل جانمایی موتورخانه (در صورت وجود) در بالای چاه آسانسور است، هرچند که ممکن است به دلیل پاره‌ای محدودیت‌ها، موتورخانه در پایین یا کنار چاه آسانسور باشد. فضای موتورخانه باید به اندازه‌ای باشد که امکان جای دادن تجهیزات، فضای مناسب جهت تردد ایمن افراد مجاز و تعمیرات احتمالی را دارا باشد.
• ابعاد موتورخانه (در صورت وجود) باید طبق نقشه‌ها و جدول‌های پیوست 2 طراحی و اجرا گردد. در صورت عدم امکان لحاظ هر یک از این ابعاد در طراحی موتورخانه، موارد زیر باید رعایت شود.

استانداردهای موتورخانه آسانسور

الف) حداقل فضای باز در جلوی تابلوهای کنترل آسانسور 700 میلی‌متر باشد؛

ب) حداقل معبر برای عبور از کنار تجهیزات ثابت 400 میلی‌متر باشد؛

پ) حداقل معبر برای عبور از کنار تجهیزات در حال چرخش 500 میلی‌متر باشد؛

ت) حداقل ارتفاع موتورخانه در نواحی تردد و دسترسی 2000 میلی‌متر باشد؛

ث) حداقل ارتفاع از روی قطعات در حال چرخش تا زیر سقف موتورخانه 300 میلی‌متر باشد؛

ج) در صورتی که اختلاف ارتفاع بین سطوح داخل موتورخانه بیش از 500 میلی‌متر باشد سطح بالاتر باید با نرده محصور شود و برای دسترسی به آن نردبانی تعبیه شود.

چ) سطح کاری معادل حداقل 500 * 600 میلی‌متر اطراف تجهیزات چرخنده (کنترل کننده مکانیکی سرعت فلکه‌ها و… ) تعبیه شود.

• در صورتی که موتورخانه (در صورت وجود) برای بیش از یک آسانسور استفاده شود حداقل ابعاد موتورخانه مشترک از جدول (15-2-2-5-3) محاسبه گردد. (جهت روئت جدول مذکور به صفحه 22 مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان مراجعه نمایید)
• بازشوی در موتورخانه (درصورت وجود) باید دارای حداقل 900 میلی‌متر عرض و 2000 میلی‌متر ارتفاع باشد. بازشوی در باید به سمت بیرون، دارای قفل و کلید مطمئن بوده و در اختیار افراد صاحب صلاحیت قرار گیرد. قفل در موتورخانه باید به‌گونه‌ای باشد که از داخل بدون کلید و از بیرون با کلید باز شود.

 پیشنهاد می شود مقاله موتور گیرلس آسانسور مطالعه فرمایید.

استانداردهای موتورخانه آسانسور  برای راه عمومی برای ورود به موتورخانه و محل فلکه‌ها باید:

الف) دارای وسیله روشنایی دائمی مناسبی باشد که امکان روشن نمودن آن قبل از ورود فراهم باشد.

ب) تردد از آن تحت هر شرایطی با ایمنی کافی و بدون نیاز به ورود محوطه‌های خصوصی فراهم باشد.

راه‌های دسترسی به موتورخانه و ورودی‌ها باید حداقل 2000 میلی‌متر ارتفاع داشته باشند. به جز در مورد  در موتورخانه  در صورت وجود مانعی  با ارتفاع کمتر از 400 میلی‌متر این اندازه‌گیری از کف به عمل می‌آید.

طبق استانداردهای موتورخانه آسانسور برای جلوگیری از سقوط اجسام به داخل چاه

• برای جلوگیری از سقوط اجسام خارجی به داخل چاه باید لبه‌هایی به ارتفاع 50 میلی‌متر در اطراف کلیه سوراخ‌های باز کف موتورخانه ایجاد شود.
• به منظور جابجایی تجهیزات، باید مونوریل دائمی در سقف موتورخانه پیش‌بینی شود، در غیر این صورت باید قلابی در مرکز چاه آسانسور و یا بالای سیستم محرکه آسانسور و در زیر سقف موتورخانه نصب گردد. به طوری که بارهای وارده مطابق جدول (15-2-2-5-7) را تحمل نماید. (جهت روئت جدول مذکور به صفحه 23 مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان مراجعه نمایید)
• روشنایی داخل موتورخانه باید به میزان حداقل 200 لوکس در کف و اطراف کلیه نواحی تردد و دسترسی تأمین گردد. همچنین باید حداقل یک پریز در موتورخانه نصب گردد.
• دمای فضای داخل موتورخانه حتی در زمان کارکرد آسانسور باید بین 5+ تا 40+ درجه سانتی‌گراد باشد. بدین منظور بایستی موتورخانه به شکل مناسبی تهویه شود. چنانچه تهویه چاه از طریق موتورخانه (درصورت وجود) انجام گیرد لازم است این امر در محاسبات منظور گردد.
• مهندسان محاسب باید نقشه سازه، جانمایی و مجموع نیروهای وارده به کف موتورخانه و تجهیزات نصب شده را محاسبه یا از شرکت‌های معتبر آسانسور اخذ نمایند و با در نظر گرفتن ضرایب ایمنی لازم محاسبات را کنترل نموده ضمن بررسی هرگونه ضعف در اثر سوراخ‌ها و شکاف‌ها، از استحکام سازه اطمینان یابند.
• در صورتی که سرعت آسانسور بیش از 5/2 متر بر ثانیه باشد موتورخانه باید در بالای چاه آسانسور باشد.
• در صورتی که سیستم محرکه آسانسور و تجهیزات در موتورخانه قرار گرند، لازم است  از این فضا فقط برای استقرار تجهیزات آسانسور استفاده شود.

برای رعایت استانداردهای موتورخانه آسانسور تجهیزات زیر باید در موتورخانه وجود داشته باشد:

الف) سیستم محرکه آسانسورهای خدماتی و پلکان برقی؛

ب) تجهیزات تهویه مطبوع یا حرارتی مربوط به این فضاها، به جز سیستم‌های گرمایش با بخار و تأسیسات گرمایش آب با فشار بالا؛حس‌گرهای آتش یا سیستم اطفای حریق، با دمای عملکرد بالا، مناسب برای تجهیزات برقی، پایدار در دوره زمانی معین و محافظت شده به طور مناسب در برابر ضربات اتفاقی.

–  کف موتورخانه باید از مصالح غیر لغزنده مانند بتن ماله‌کشی شده یا ورق آج‌دار ساخته شده باشد.

پایان بخش ششم

منبع:  مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان (آسانسور و پله‌برقی)

با مجله الفارس همراه باشید!