ترافیک آسانسور یکی از جنبه‌های حیاتی در هر ساختمان محسوب می‌شود. مدیریت مناسب ترافیک آسانسور از اهمیت بسزایی برخوردار است تا جابجایی ساکنان و بازدیدکنندگان به صورت سریع و راحت صورت گیرد. در این مقاله، به بررسی اصول و راهکارهای بهینه‌سازی ترافیک آسانسور خواهیم پرداخت.
یکی از اصول اساسی در بهینه‌سازی ترافیک آسانسور، طراحی مناسب ایستگاه اصلی است. این ایستگاه باید دارای اندازه و مساحت مناسبی باشد تا تردد افراد در آن به راحتی انجام شود. ایستگاه باید فضایی دلپذیر فراهم کند تا مسافران بتوانند بدون مشکل وارد و خارج شوند.
جهت پیش‌بینی و منظور نمودن فضای کافی برای جای‌گذاری آسانسور در ساختمان‌ها، بایستی تعداد و ظرفیت و ترافیک آسانسور محاسبه شود. همچنین در زمان طراحی ساختمان‌ها نیز بایستی سرعت آسانسور، جمعیت ساکن، کاربری و تعداد ظرفیت محاسبه شود.
مشخص کردن مراجعه‌کنندگان، تعداد ساکنین و توزیع مراجعه‌کنندگان در ساختمان اولین پارامتر در تعیین ظرفیت و نوع آسانسور می‌باشد. یکی از وظایف طراح پیش‌بینی تمهیدات لازم متناسب با شرایط اقلیمی می‌باشد.
جابه‌جایی عمودی افراد ( به نحوی که افراد رضایت کامل داشته باشند ) جزو وظایف اصلی آسانسور می‌باشد. به منظور صرفه جویی در هزینه‌های مراجعه‌کنندگان و همچنین صرفه‌جویی در وقت کارمندان و مسافران وجود آسانسور در ساختمان‌های ادارای الزامیست.
عوامل فیزیکی و روانی انتخاب سیستم‌های جابه‌جایی عمودی و طراحی تجهیزات در ساختمان‌ها از عوامل پیچیده و مختلف تبعیت می‌کند. سیستم نصب آسانسور در یک ساختمان همانند جریان خون در بدن انسان می‌باشد که با کم توجهی و عدم دقت در انتخاب صحیح پارامترها و ضرایب طرح باعث بروز مشکلاتی در جابه‌جایی ساکنین می‌گردد.
بنابراین به اهمیت همکاری کارشناس آسانسور و معمار طراح آسانسور در امر انتخاب صحیح آسانسور در ساختمان می‌توان اشاره کرد. با همکاری و هماهنگی معمار، گروه کاری و همچنین کارشناس آسانسور مقدار جابه جایی، نحوه جابه جایی ساکنین (بین طبقه اصلی و طبقات بالاتر) و ابعاد تعیین می‌گردد.
عوامل موثر بر محاسبه ترافیک آسانسور
مسافرین داخل آسانسور از دو جهت (فیزیکی و روانی) تحت فشار می‌باشد. عواملی که منجر به فشارهای فیزیکی می‌شود شامل سرعت، تکان‌ها (ناشی از تغییر شتاب ودور)، شتاب‌های منفی و مثبت می‌شود. به اعتقاد کارشناسان شتاب کابین، تکان‌های وارده و همچنین زمان سپری شده در داخل آسانسور (به منظور رسیدن به مقصد) به ترتیب بایستی از 2/5 متر بر مجذور ثانیه ، 1/5 برابر شتاب و 3 دقیقه، بیش‌تر نشوند.
در صورت عدم تعیین مناسب سرعت، ابعاد کابین و تعداد آسانسور، کمیت سرویس‌دهی آسانسور که تابعی از انتخاب صحیح ظرفیت و توان جابه جایی مسافرین مراجعه‌کننده به آسانسور می‌باشد دچار اختلال شده و مشکلاتی برای مسافران به وجود می‌آورد.
از عوامل مهم در تعیین ظرفیت آسانسور می‌توان به زمان انتظار نفرات، سرعت رفت و برگشت آسانسور (بین طبقات و طبقه اصلی) اشاره نمود که این عوامل وابسته به ظرفیت جابه‌جایی، نحوه‌ی مانور آسانسور، نوع ساختمان و همچنین سیستم کنترل آسانسور می‌باشند.
در صورت طراحی نامناسب آسانسور در ساختمان، هر دو عامل زمان انتظار مسافر در طبقه و جابه جایی (عوامل کیفی و کمی) دچار اختلال شده و منجر به بروز مشکلاتی برای مسافران در طبقه خواهد شد.
مبانی محاسبه ترافیک آسانسور اساس حرکت آسانسور شامل باز شدن درب کابین و انتقال مسافر به طبقه، زمان بسته شدن درب شروع به حرکت کابین و رسیدن به مقصد (Runing Time) می‌باشد و بایستی زمان تأخیر آسانسور و همچنین زمان انتقال مسافر به داخل کابین یا از کابین (تابعی از تعداد ظرفیت گنجایش نفرات و سطح مفید کابین ) را به این زمان اضافه نمود.
زمان طی مسیر یک آسانسور مقادیر ناچیزی می‌باشد. طراح آسانسور علاقمند به سیستمی است که زمان سفر(طی مسیر) در آن کوتاه باشد. ساکنین ساختمان‌های تجاری در مقایسه با ساکنین ساختمان‌های مسکونی حوصله‌ی کمتری برای طی مسیر دارند.
بهترین فاکتور جهت میزان کیفیت سرویس آسانسور زمان واقعی انتظار مسافران می‌باشد هرچه زمان انتظار کمتر باشد نشانگر سرویس بهتر می‌باشد. به دلیل پیچیده بودن محاسبه دقیق زمان انتظار طراحان آسانسور با توجه به فضاهای مربوطه و انواع ترافیک (جزئی از محاسبات ظرفیت جابه‌جایی آسانسور) پیشنهادهایی داده‌اند که به صورتی جدولی گردآوری شده است.
در انتخاب درب آسانسور، نوع و کاربری آسانسور به دقت باید مورد بررسی قرار گیرد. درب باید دارای پهنای مناسبی باشد تا سوار و پیاده شدن همزمان مسافران بدون مشکل صورت گیرد. این انتخاب به تعداد مسافران و نیازهای خاص آسانسور بستگی دارد.
اوج ترافیک در هر ساختمان بستگی به نوع کاربری آن دارد. در ساختمان‌های اداری اوج ترافیک اول صبح، وقت نهار و در ساعت ترک محل کار است. مطالعه زمانبندی دقیق اوج ترافیک به مدیران کمک می‌کند تا برنامه‌ریزی مناسبی برای استفاده بهینه از آسانسورها انجام دهند.
در طراحی آسانسورهای مسکونی، با توجه به زمانبندی متفاوت، اصول متفاوتی باید مدنظر قرار گیرد. اغلب اوقات اوج ترافیک در این ساختمان‌ها در ابتدای صبح و ساعات عصر است. طراحی مناسب برای این نوع ساختمان‌ها به بهینه‌سازی ترافیک کمک خواهد کرد.
برای بهبود ترافیک آسانسور، نقشه‌کشی دقیق و آنالیز مداوم ضروری است. این عملیات باید توسط شرکت‌های متخصص در زمینه طراحی آسانسور انجام شود. با انجام محاسبات به‌روز و مداوم، می‌توان به بهینه‌سازی ترافیک آسانسور پرداخت.
با توجه به اهمیت ترافیک آسانسور در ساختمان‌ها، بهینه‌سازی این فرایند امری اساسی است. با رعایت اصول و استفاده از راهکارهای مناسب، می‌توان ترافیک آسانسور را بهبود داد و تجربه بهتری برای ساکنان و بازدیدکنندگان فراهم کرد
زمان انتظار برای رسیدن آسانسور
زمان انتظار در ساختمان اداری و مسکونی به ترتیب 30 ثانیه و 60 ثانیه می‌باشد. محاسبات ترافیک آسانسور دارای مشکلاتی از جمله برآورد ساکنین و مراجعه‌کنندگان به می‌باشد. در صورت دقیق نبودن برآورد ساکنین و مراجعه‌کنندگان تأثیرا ت قابل ملاحظه‌ای بر عملکرد خوب یا ضعیف آسانسور دارد.
نحوه توزیع ساکنین، برآورد حجم آنها در ساختمان، انتخاب آسانسور و نوع جابه‌جایی دارای اهمیت بوده و بایستی طراح معمار ساختمان اطلاعات مرتبط با موارد فوق را داشته باشد. جمعیت استفاده کننده از آسانسور و همچنین جمعیت ساکن براساس زیربنا در ساختمان اداری (بدون در نظر گرفتن راهروها، سرویس بهداشتی و…) و اتاق خواب در ساختمان‌های مسکونی با جداول موجود محاسبه می‌شود.
یکی از جنبه‌های اساسی کیفیت طراحی اسانسورها، اندازه و مساحت مناسب آنهاست. این ابعاد باید به گونه‌ای باشند که رفت و آمد مسافران آسان گردد. همچنین، درهای اسانسور باید به نسبت اندازه اسانسور و کاربرد انتخاب شوند تا سوار و پیاده شدن همزمان اسانسور امکان‌پذیر باشد. در مواردی که اسانسور به عنوان ابزار حمل و نقل عمومی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اهمیت خاصی به این جنبه از طراحی اسانسور اختصاص می‌یابد.
انتخاب درهای مناسب بر اساس اندازه اسانسور و کاربرد آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در اسانسورهای تجاری و در مکان‌های شلوغ، درها باید به گونه‌ای انتخاب شوند که در صورت خرابی یکی از اسانسورها، امکان جابجایی با اسانسور دیگر و ادامه خدمات به مسافران وجود داشته باشد.
برای بهبود ترافیک آسانسور، باید به عوامل مهمی از جمله زمان سوار شدن، بسته شدن در و رسیدن به اولین توقف، باز شدن در و ورود و خروج مسافران، بسته شدن در و رسیدن به طبقه اخر، باز شدن در و خروج مسافران، بسته شدن در و حرکت به جهت پایین و باز شدن در و خروج مسافران توجه کرد. با اتخاذ اقدامات مدیریتی مناسب در این زمینه‌ها، می‌توان ترافیک را بهینه‌تر کرد و تجربه سفر مسافران را بهبود بخشید.
کیفیت طراحی و ساخت آسانسور از اهمیت بسیاری برخوردار است. با اندازه‌گیری درست و انتخاب مناسب درها، همچنین اقدامات مناسب برای مدیریت ترافیک آسانسور، می‌توان آنها را به عنوان یک ابزار حمل و نقل عمومی موثر و ایمن ترتیب داد. این اقدامات نه تنها تجربه سفر مسافران را بهبود می‌بخشند بلکه به افزایش کارایی و عمر مفید آسانسور نیز کمک می‌کنند.
