آسانسورها به عنوان یکی از ابزارهای حمل و نقل عمومی در ساختمان‌ها و ادارات به کار می‌روند. با وجود تکنولوژی پیشرفته و استفاده از مواد مرغوب در ساخت آسانسورها، گاهی اوقات با مشکلاتی همچون لرزش مواجه می‌شویم. در این مقاله به بررسی علل، علت ضربه زدن آسانسور خواهیم پرداخت.
حتما سوار آسانسور هایی شده اید که در شروع حرکت و توقف تکان های نسبتا زیادی دارند، آیا علت ضربه زدن آسانسور میدانید؟ سیستم حرکت آسانسور به دو صورت دو سرعته و کنترل شیب حرکت (vvvf) به وسیله اینورتر می‌باشد. برای آشنایی با آسانسور های vvvf این مقاله را مطالعه کنید.
در سیستم دو سرعته تابلو فرمان موتور را در دو حالت سرعت تند و کند راه اندازی می‌کند، بدین صورت که ابتدا برق به سیم پیج دور تند موتور تزریق شده و موتور با تمام سرعت خود شروع به چرخش می‌کند و بعد از نزدیک شدن به مقصد برق از سیم پیچ دور تند برداشته شده و به سیم پیچ دور کند برق تزریق می‌شود و بعد از رسیدن به لول طبقه متوقف می‌شود و این توقف همراه با ضربه است زیرا این توقف تنها به وسیله ترمز موتور صورت می‌گیرد.
تغییر سرعت هنگام شروع حرکت موتور و هنگام تغییر از دور تند به دور کند در این سیستم به صورت ناگهانی صورت می‌گیرد. بدین سبب در هنگام تغییرات سرعت و توقف ضربه‌های متعددی مشاهده می‌شود. سیستم مجهز به اینورتر یا درایو کنترل حرکت این ضربه‌ها را تا حد امکان حذف می‌کند و باعث نرمی حرکت آسانسور خواهد شد.
درایو تابلو فرمان موتور را به وسیله تغییرات فرکانس و ولتاز برق راه اندازی می‌کند، بدین ترتیب در هنگام شروع حرکت موتور آرام آرام شروع به چرخش می‌کند تا به سرعت نهایی تعریف شده در تنظیمات درایو برسد در نزدیکی مقصد سرعت به آرامی کاهش می‌یابد (این تغییر سرعت به وسیله شیب‌های تعریف شده در تنظیمات درایو صورت می‌گیرد)
در لول طبقه قبل از بسته شدن فک ترمز موتور درایور برقی به موتور تزریق می‌کند که در خلاف جهت حرکت آسانسور خواهد بود (این برق در اصطلاح تزریق DC نامیده می‌شود)
بدین ترتیب قبل از بسته شدن فک ترمز موتور توقف کامل می‌کند سپس فک ترمز بسته می‌شود. این عمل باعث می‌شود توقف کابین نرمتر صورت بگیرد.
لازم به ذکر است استفاده درایو در سیستم حرکت آسانسور باعث کاهش شدید مصرف برق نیز می‌شود. زیرا به وسیله تغییرات فرکانس و ولتاژ موتور جریان کمتری برای شروع حرکت نیاز خواهد داشت.
علت لرزش آسانسور
لرزش کابین آسانسور به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد، این لرزش‌ها یا به علل مکانیکی اتفاق می‌افتند یا به علل الکتریکی، از علل لرزش‌های مکانیکی می‌توان به ایراد در گیربکس موتور، بلبرینگ‌های موتور، ناترازی فلکه موتور یا هرزگرد، خوردگی فلکه هرزگرد یا فلکه موتور، روان نبودن ریل‌های راهنما، بیش از حد سفت بودن کفشک‌های کابین یکسان نبودن کشش بکسل‌ها نام برد.
از علل لرزش‌های الکتریکی نیز می‌توان به تنظیم نبودن درایو کنترل حرکت، ایراد در کوپلینگ انکودر که باعث پالس‌های اضافی به درایو می‌گردد ، لازم به ذکر است این لرزش‌ها به صورت ویبره در کل طول مسیر یا در بخشی از مسیر حرکت کابین قابل تشخیص می‌باشد.
- مشکلات در قطعات مکانیکی مانند بلبرینگ‌ها، رولرها و ریل‌ها می‌تواند منجر به لرزش آسانسور شود.
- مشکلات در سیستم الکتریکی آسانسور، از جمله قطعی برق، ناهماهنگی در سیگنال‌ها و یا نقص در کنترلرها نیز می‌تواند عامل لرزش باشد.
- عدم اجرای صحیح فرآیند نصب یا تعمیرات ناصحیح ممکن است به لرزش آسانسور منجر شود.
علت ضربه زدن آسانسور در محور افقی
تکان‌های کابین آسانسور عموماً به خاطر ناشاقولی ریل‌های راهنما می‌باشد. اما از علل دیگر می‌توان به مواردی همچون خرابی در گیربکس موتور آسانسور، تنظیم نبودن کشش سیم بکسل‌ها، خوردگی شیار هرزگرد و فلکه موتور، خرابی یا شل بودن کفشک‌های راهنمای کابین نام برد.
ایجاد صداهای ناهنجار در آسانسور حین حرکت می‌تواند به علت موارد مختلفی از جمله موتورخانه، موتور آسانسور یا تابلو فرمان آسانسور باشد. به طور کلی، علت صدای کوبیدن آسانسور در طبقات بیشتر به یکی از عوامل زیر مرتبط می‌شود:
1. جابه‌جا شدن ترمزهای اضطراری آسانسور
2. شل شدن پیچ‌های قاب کابین یا کادر وزنه آسانسور
3. خشک بودن ریل آسانسور
4. خوردگی کفشک‌های کابین یا کادر وزنه
5. تنظیم نبودن سیستم پاراشوت با ترمز اضطراری آسانسور
6. آلودگی کفشک آسانسور
7. برخورد یا سایش بین قطعات ثابت و متحرک (مثلاً درب کابین با درب طبقه)
8. هم‌تراز نبودن ریل‌های کابین یا کادر وزنه، تزئینات کابین و سایر قطعات
توصیه می‌شود که جهت بررسی و رفع مشکلات صدا، یک تکنسین متخصص آسانسور مشاوره و تعمیرات لازم را انجام دهد.
اثرات لرزش آسانسور
- خدمات ضعیف: لرزش آسانسور می‌تواند منجر به افت کیفیت خدمات آسانسور شود و موجب نارضایتی ساکنان گردد.
- خطرات ایمنی: لرزش ممکن است خطرات ایمنی را افزایش دهد و در مواقع ناگهانی مشکلات جدی به وجود آورد.
راه‌حل‌ها و پیشنهادات
- بازبینی دوره‌ای: انجام بازبینی دوره‌ای و نظارت مستمر بر وضعیت آسانسور توسط تیم فنی متخصص از جلوگیری از لرزش آسانسور کمک می‌کند.
- اجرای نگهداری منظم: اجرای برنامه نگهداری منظم و به موقع، عیوب را در مراحل ابتدایی شناسایی کرده و رفع کرده و از لرزش جلوگیری می‌کند.
- ارتقاء فناوری: استفاده از فناوری‌های نوین و متناسب با استانداردهای ایمنی به تقویت سیستم‌های آسانسور کمک می‌کند.
لرزش آسانسور مسئله‌ای است که با بهره‌گیری از راهکارهای مناسب و نظارت مستمر می‌توان به کاهش آن پرداخت. ایمنی و کارایی آسانسورها از اهمیت بالایی برخوردارند و توجه به نظرات تخصصی در زمینه نصب، نگهداری و تعمیرات آنها ضروری است.
