ضربه‌گیرها و ویژگی‌های آن

در این بخش از مجله الفارس به بررسی کوتاهی از یک قطعه مهم و حیاتی در آسانسور خواهیم پرداخت.

در کف چاهک آسانسورها در مکان انتهایی حرکت کابین و وزنه تعادل قطعه‌ای به نام ضربه‌گیر یا بافر قرار می‌گیرد تا وسیله اضطراری نهایی را تشکیل دهد. اگر ضربه‌گیرها در انتهای چاهک قرار نگیرند و به کابین یا وزنه تعادل وصل شوند، باید یک پایه یا فنداسیون به ارتفاع نیم متر در کف چاهک قرار بگیرد تا این ضربه‌گیرها روی آن‌ها بنشینند.

در این صورت اگر به هر دلیلی کابین آسانسور با سرعت حداکثر 115 درصد بیش از سرعت نامی به سمت چاه سقوط کند و سایر سیستم‌های ایمنی نیز عمل نکنند به ضربه‌گیرها برخورد کرده تا اندازه‌ای از شدت ضربه کاسته شود. براساس بررسی‌های به عمل آمده این ضربه‌گیرها نمی‌توانند پاسخگوی ضربات سنگین یا سقوط آزاد کابین باشند.

دو نوع کلی از ضربه‌گیرها وجود دارد:

نوع جمع‌کننده انرژی:  این نوع ضربه‌گیر ضربه‌گیر می‌تواند برای سرعت‌های تا 1 و یا 1.6 متر بر ثانیه به ترتیب بکار گرفته شود.

مستهلک کننده انرژی: این نوع ضربهگیر مستقل از سرعت نامی آسانسور بکارگرفته می‌شود. یک دورانداز، موتور را کنترل نموده و در رسیدن به طبقه توقف، در صورتیکه ضروری باشد، سرعت کابین را به حدی کم کند تا سرعتی که کابین در موقع نشستن به روی ضربه‌گیر دارد از سرعتی که ضربه گیر برای آن طراحی شده زیادتر نباشد.

انواع ضربه‌گیرها عبارتند از:

1. ضربه گیر پلی اورتان ( جمع کننده انرژی): ضربه‌گیرهای پلی اورتان در برخی کشورها برای سرعت نامی پائین بسیار معروفیت یافته است.
2. ضربه‌گیر فنری ( جمع‌کننده انرژی): قطعه اصلی این نوع ضربه گیرها معمولاً یک فنر مارپیچ ساخته شده از مقطع گرد یا مربع است .
3. ضربه‌گیر هیدرولیک ( مستهلک کننده انرژی): در مقایسه با نیروی باز دارندگی فزاینده ضربه گیرهای فنری، ضربه‌گیرهای روغنی می‌توانند طوری طراحی شوند که در حین عمل توقف نیروی ثابتی را اعمال نمایند که نتیجتا باز دارندگی ثابت خواهد بود.

لازم به ذکر است که ضربه‌گیر باید توانایی تبدیل انرژی جنبشی کابین ( یا وزنه تعادل ) در لحظه اصابت به حرارت، و همینطور انرژی پتانسیل ناشی از کاهش سطح، که مساوی با جابجایی ضربه‌گیر است را داشته باشد .همچنین انتخاب نوع ضربه‌گیر بستگی به سرعت اسمی، وزن کابین و وزن نفرات آسانسور دارد.