در مباحث قبلی در مجله الفارس به ضوابط و استانداردهای آسانسور در طراحی معماری و نیز ویژگی آسانسورهای مورد استفاده افراد ناتوان جسمی پرداخته شد. در این بخش از مباحث قانونی مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان (آسانسور و پلهبرقی) به نکات قابل توجه حفاظت در مقابل آتش در طراحی و بهرهبرداری میپردازیم.
آتشسوزی یا حریق یکی از قدیمیترین بلایایی است که میتواند در زمانی کوتاه، دارایی و سلامتی افراد را به خطر اندازد. بنا به تعریف، حریق عبارتست از سوختن مواد سوختنی یا آتشی ناخواسته و در لحظه وقوع از کنترل خارج شده که معمولاً با دود و حرارت و نور توأم است. در ساختمانها این وقیع ممکن است به دلایل مختلفی چون نشت گاز و انفجار، نوسانات برق، بیاحتیاطی ساکنین و… رخ دهد.
هنگام آتشسوزی ساختمانها، آسانسورها میتوانند نقش حیاتی در تخلیه ساختمان و نجات افراد داشته باشند در حالی که همیشه این پیغام در آسانسورها نصب میشود که از آسانسورها هنگام آتشسوزی استفاده نشود. هنگام وقوع حریق در تمام یا قسمتی از ساختمان مشکلات تخلیه خصوصاً برای سالمندان و بیماران پیش میآید. به همین منظور استفاده از آسانسور در مواقع آتشسوزی در صورتی مجاز است که آسانسور در اختیار افراد ذیصلاح یا آتشنشانها قرار گیرد تا بتوانند با راندمان بیشتر، عملیات تخلیه را انجام دهند.
- رعایت مفاد مبحث سوم مقررات ملی ساختمان تحت عنوان ” محافظت ساختمانها در برابر حریق” لازمالاجرا میباشد.
- چاه آسانسور به عنوان یک کانال هوایی عمل میکند و لذا راهرو طبقات باید توسط درهای ضد گسترش حریق محفوظ گردد تا از نفوذ دود و آتش به چاه آسانسور و عمل نمودن چاه آسانسور به عنوان دودکش جلوگیری شود.
- کابل تغذیه برق برای آسانسور باید مستقل باشد تا چنانچه در اثر آتشسوزی، اتصال برق منجربه عمل فیوزها یا کلیدهای حفاظتی دیگر گشته و سبب قطع مدار برق قسمتهایی از ساختمان شوند، سیستم برق آسانسور همچنان متصل و فعال باشد.
- در پایینترین نقطه و یا در طبقه همکف داکت هوایی خاصی برای چاه آسانسور طراحی و ساخته شود تا در مواقع آتشسوزی و نفوذ دود به چاه آسانسور، تهویه هوای تازه از داکت ممکن باشد.
- داکت فوق باید به نحوی محفوظ شود تا از ورود انسان و یا حیوانات به چاه آسانسور جلوگیری شود.
- در صورت الزام به پیشبینی سیستم اعلام حریق در ساختمان (با توجه به ضوابط سایر مباحث مقررات ملی ساختمان یا ضوابط سازمان آتشنشانی و…)، نصب حسگرهای سیستم اعلام حریق در فضاهای موتورخانه آسانسور، چاه آسانسور، راهرو و ورودی به موتورخانه آسانسور و راهرو جلوی در طبقات آسانسور الزامی است. حداکثر فاصله افقی نصب این حسگرها از مرکز هر بازشو آسانسور (مرکز در طبقات) برابر 5/1 متر است. این حسگرها از طریق تابلو کنترل (پانل کنترل) سیستم اعلام حریق به سیستم کنترل آسانسور مرتبط میگردند. در صورتی که حسگرهای فوقالذکر فعال شوند، در آسانسور نباید در هیچ یک از طبقات به جز طبقه ورودی یا طبقه از پیش تعریف شده باز شود. تمام آسانسورها باید به طبقهای که توسط افراد مسئول ساختمان مشخص میشود منتقل شوند و قابلیت کنترل به صورت دستی (کلید آتشنشان) را دارا باشند.
- استفاده از هر نوع وسایل آتشنشانی در موتورخانه آسانسور به شرطی مجاز میباشد که این تجهیزات برای اطفای حریق ناشی از آسانسور به کار روند.
- انبار کردن و یا گذاشتن هر نوع مواد قابل اشتعال و یا غیرقابل اشتعال در چاه آسانسور، موتورخانه و یا چاهک آسانسور ممنوع میباشد.
- در صورتی که دیوارههای چاه آسانسور از نظر مقاومت به آتش درجهبندی شده باشند، باید درهای لولایی همان درجه و درهای اتوماتیک حداقل نصف آن درجهبندی را دارا باشند.