آسانسور آتشنشانی: ایمنی و اهمیت آن
مقدمه
آسانسورها یکی از مهمترین ابزارهای حمل و نقل در ساختمانها و مناطقی با تراکم جمعیت بالا هستند.
این وسیله نقلیه عمومی، نه تنها زمان و انرژی را صرفهجویی میکند بلکه راحتی و امنیت افراد را نیز بهبود میبخشد.
اما در برخی مکانها، مانند بیمارستانها، هتلها، آموزشگاهها و مراکز خرید، نیاز به یک نوع خاص از آسانسور وجود دارد که به آسانسور آتشنشانی معروف است.
در این مقاله، به بررسی اهمیت و عملکرد آسانسورهای آتشنشانی پرداخته خواهد شد.
1. آسانسور آتشنشانی چیست؟
آسانسور آتشنشانی یک نوع آسانسور خاص است که در مواقع بحرانی و آتشسوزی مورد استفاده قرار میگیرد. این آسانسورها از سیستمهای مخصوصی برای کنترل و نگهداری طراحی شدهاند تا به مردم امکان خروج از ساختمان در زمانهای اضطراری را فراهم کنند. عمدتاً در مکانهای عمومی، به خصوص کلانشهرها و ساختمانهای بلند، نصب این نوع آسانسورها اجباری است.
2. اهمیت و جایگاه آسانسور آتشنشانی
در صورت وقوع حادثههای آتشسوزی در ساختمانها، عملیات نجات و اجلال از بین بردن افراد محصور، از جمله چالشهای بزرگ است. آسانسور آتشنشانی به عنوان یکی از وسایل ایمنی، میتواند در این مواقع به طور قابل توجهی کمک کند. این آسانسورها از امکانات و ویژگیهایی برخوردارند که به برطرف کردن نیازهای اساسی افراد در مواجهه با حوادث اضطراری کمک میکنند.
3. قوانین و مقررات آسانسور آتشنشانی
به منظور تضمین عملکرد صحیح و ایمنی آسانسورهای آتشنشانی، اجرای قوانین و مقررات مربوط به آنها بسیار حیاتی است.
این قوانین مشتمل بر طراحی، نصب، بازرسی و نگهداری این آسانسورها هستند. مسئولیت پیگیری دقیق این قوانین بر عهده ارگانها و نهادهای مربوطه است.
4. عملکرد آسانسور آتشنشانی در شرایط اضطراری
یکی از جنبههای مهم آسانسورهای آتشنشانی، توانایی عملکرد در شرایط بحرانی است. این آسانسورها باید به گونهای طراحی شوند که حتی در صورت قطع برق یا عدم دسترسی به سیستمهای معمول، بتوانند از ساختمان خروج سریع و ایمن را برای افراد فراهم کنند.
5. آموزش و آگاهی افراد از آسانسور آتشنشانی
برای استفاده بهینه از آسانسورهای آتشنشانی، آموزش و آگاهی افراد از اصول و راهنماهای استفاده ضروری است.
آموزش مرتب به ساکنین و کارکنان مکانهای عمومی، تاکید بر تمرین و عملیات نجات در صورت بروز حوادث آتشسوزی اهمیت دارد.
6. تعمیر و نگهداری دورهای آسانسور آتشنشانی
برای حفظ کارآیی و کاربرد مطلوب آسانسورهای آتشنشانی، تعمیر و نگهداری دورهای از اهمیت بالایی برخوردار است.
بازرسیها و تعمیرات منظم به عمل آورده میشوند تا از عملکرد صحیح و بدون نقص این وسیله نقلیه اطمینان حاصل گردد.
7. نقشهبندی آسانسورهای آتشنشانی در ساختمانها
در ساختمانهای بلند و پرجمعیت، نقشهبندی مناسب آسانسورهای آتشنشانی از اهمیت ویژهای برخوردار است.
این نقشهبندی باید مطابق با موارد فنی و مقررات ایمنی اجرا شود تا در صورت بروز آتشسوزی، تمام ساکنین و کارکنان به طور سریع و ایمن از محل حادثه خارج شوند.
در هنگام وقوع آتشسوزی، راههای تخلیه ساکنین ساختمان، راه پله مقاوم در برابر آتش است.
با این حال، وجود یک آسانسور فعال در زمان آتشسوزی در راستای دسترسی ایمن آتشنشانان به طبقات فوقانی و یا در برخی ساختمانها، برای كمک به تخلیه افراد معلول باید مورد توجه واقع شود .
آسانسور آتش نشانی، آسانسوری است که اغلب در ساختمانهای بلند یا با طراحی پیچیده و یا ساختمانهایی با زیرزمینهای عمیق تعبیه میشود.
هدف از طراحی و ساخت یک آسانسور آتش نشانی، فراهم کردن امکانات و سهولت دسترسی برای کمک به آتش نشانان است که بتوانند از طریق آسانسور به راحتی به صورت عمودی حرکت کنند.
از مهمترین مشخصههای آسانسورهای آتش نشانی، افزایش سرعت عملیات امداد رسانی نیروهای امدادی به افراد گرفتار شده در طبقات هنگام حادثه و آتش سوزی میباشد؛ به خصوص آن دسته از افرادی که به علت کهولت سن و یا ناتوانی جسمی و معلولیت قادر به واکنش سریع برای خروج از ساختمان و یا استفاده از پلکان های اضطراری نیستند.
تاریخچه آسانسور آتش نشانی
در اوایل سال1930 در بریتانیا سیستمی برای دسترسی سریع آتش نشانان به طبقات فوقانی ساختمانهای مرتفع، تصویب شد که آسانسورهای مسافربری معمولی به آسانسورهایی با عملکرد رساندن بلافاصله کابین به طبقه مورد نظر آتش نشانها از طریقه كلیدی كه با شکستن محافظ شیشه در طبقهای كه آتش نشانها قرار دارند صورت گیرد.
عملكرد آسانسور آتش نشانی
اقدام اولیه در ورود به یک آتش سوزی، استقرار آتش نشانیهای در طبقهای است كه در آن حریق رخ داده است.
جمعآوری این اطلاعات میتواند توسط وسایل مختلف مانند سیستم تشخیص آتشسوزی و سیستمهای مدیریت هوشمند ساختمان، و یا شاهدان عینی حاصل میگردد.
پس از مشخص شدن این اطلاعات، آسانسور آتشنشانی به لابی دسترسی و تحت كنترل آتش نشانی احضار میگردد .هنگامی كه موقعیت آتش معین و مشخص گردید، گروهی شامل چهار آتشنشان با استفاده از آسانسور به طبقه زیر طبقهای كه در آن آتش واقع شده است اعزام میگردد .
این آتشنشان با خود تجهیزات و ادوات مختلف از جمله دستگاه تنفس و کپسول اکسیژن و نیز وسایل اطفاء حریق را جابه جا میکنند. بنابراین حمل تمام این موارد و نفرات مستلزم فضای كابین آسانسور8 نفره میباشد. هنگام رسیدن به سطح زیرین موقعیت آتشسوزی، سه آتشنشان از آسانسور پیاده شده و توسط راه پلهها به طبقهای كه در آن آتش ایجاد شده است میروند .آتشنشان دیگر که در آسانسور است به قصد آوردن سایر آتشنشانها و تجهیزات دیگر به لابی باز میگردد .
در آتش سوزیها و حریقهای بزرگ، طبقه زیرین محل آتشسوزی به عنوان یک محل مناسب جهت استراحت آتش نشانها و شارژ مجدد تجهیزات تنفسی و محل انتظار حمل مجروحان به سطح دسترسی آتش نشانی )خروج( استفاده میشود که به همین علت در چنین زمانهایی، آسانسور اهمیت بیشتری پیدا میکند، در صورتی که آتش گسترش پیدا کند، حفظ و كنترل تماس و ارتباط گروه آتشنشانان با كابین آسانسور بسیار حیاتی است .
استاندارد BS EN 81-72 :
- طراحی آسانسور آتشنشانی
آسانسور آتش نشانی باید حداقل ظرفیت بار 630 كیلوگرم را دارا باشد .ابعاد داخلی کابین باید عرض mm 1100 و عمق آن، mm 1400 باشد.
• سرعت آسانسور به مقداری باشد كه تمام طول مسیر پیمایش ساختمان را در كمتر از 60 ثانیه طی نماید. (كمترین سرعت تخمینی مورد نیاز بر اساس تقسیم كل مسافت طی شده بر 60 ثانیه منهای 8 ثانیه كه برای شتاب گرفتن و كاهش شتاب كابین وجود دارد محاسبه میشود(.
• دربهای اتوماتیک با عرض حداقل 800 میلی مترو ارتفاع 2000 میلی متر .حداقل مقاومت مورد نیاز در برابر آتش یک ساعت میباشد .
• نشانگر موقعیت آسانسور باید در كابین و در طبقه دسترسی آتش نشانی موجود باشد یک سیستم ارتباط دو طرفه بین كابین، موتور خانه آسانسور، سیستم اضطرار و پنل بازرسی )برای موتور خانه های دارای آسانسور(، و طبقه دسترسی آتش نشانی ارائه گردد. سیستم ذکر شده باید زمانی كه آسانسور در عملیات آتشنشانی استفاده میشود بصورت اتوماتیک روشن گردد. استفاده از گوشی در طبقه دسترسی آتشنشانی و كابین مجاز نمیباشد و بایستی از دستگاههای توكار استفاده شود .
• باید علائم لازم که نشان دهندهی کابری آتشنشانی آسانسور است به وضوح نصب شوند:
“آسانسور آتش نشانی، برای حمل كالا یا زباله استفاده نکنید “
• هر لابی آسانسور آتش نشانی باید این تابلو را داشته باشد لابی آسانسور آتش نشانی، درب آسانسور مسدود نگردد .جهت انبار استفاده نشود، از قراردادن كالا در آسانسور خودداری نمایید.
دكمههای كابین و كنترل باید از نفوذ آب .علاوه بر نشانههای عادی طبقات، طبقه دسترسی آتش
نشانی و كنترل توسط تصویر نگاشت مشخص گردد
• تجهیزات برقی در كف چاه، كابین آسانسور و شفت باید در برابر آب محافظت شوند.
• یک سیستم هشدار سمعی و بصری باید در شفت و كابین آسانسور وجود داشته تا مهندسین تعمیر و نگهداری را از استفاده از سوئیچ آتش نشانی در زمان بازرسی و كنترل مطلع نماید.
استاندارد BS 5588 :
- طراحی ساختمان
- محل شفت آتش نشانی
- متعلقات شفت آتش نشانی
- موقعیتی كه در آن آسانسور آتش نشانی مورد احتیاج است و ویژگیهای مکانی كه این نوع آسانسورها لازم میباشند و مکانهایی كه آسانسور برای تخلیه افراد معلول مورد نیاز است مشخص میكنند.
- تعداد شفتها توسط طول یک شلنگ آتشنشانی تعیین و استاندارد توصیه میكند كه تعداد كافی شفت ایجاد و قرار داده شود بطوریکه یک محور شفت آتشنشانی برای هر m²900
از مساحت كف در هر طبقه اختصاص داده شود. فاصله بین شفت و محل اسکان به هر نقطه در طبقه باید از 60 متر تجاوز نکند. اگر طرح داخلی مشخص نیست، برای برنامهریزی یک مسیر مستقیم 40 متر استفاده شود.
استاندارد BS 5588 :
- روشهای تخلیه و انواع آسانسور مورد نیاز برای افراد معلول
- این استاندارد راهنمایی دقیق برای روشهای تخلیه برای افراد معلول و انواع آسانسور مورد نیاز را فراهم میكند.
بند4 پیوست H-استاندارد ISIRI 6303-1 :
- آسانسورهای آتش نشانی
- امکان استفاده از یک آسانسور به عنوان آسانسور آتشنشانی در صورتی مقدور خواهد بود كه با چینش درست و معقول، این آسانسور در جایی از ساختمان تعبیه گردد كه در معرض درجه حرارتهای بیش از مقدار مجاز یا پاشش آب) برای آتش نشانی (قرار نگیرد.
نتیجهگیری
آسانسور آتشنشانی به عنوان یکی از عوامل ایمنی حیاتی در ساختمانها و مکانهای عمومی، نقش بسیار مهمی در حفظ امنیت افراد بازی میکند.
این ابزار حمل و نقل، در مواقع بحرانی افراد را به طور سریع و ایمن از محل حادثه خارج میکند و به کاهش خسارات و ایمنی افراد کمک میکند.
پرسشهای متداول
۱. آیا آسانسورهای آتشنشانی نیاز به تعمیرات خاص و پیچیده دارند؟
آسانسورهای آتشنشانی به دلیل ماهیت خاص خود نیاز به تعمیرات دورهای و بازرسیهای منظم دارند تا همواره در شرایط اضطراری به خوبی عمل کنند.
برای اطمینان از عملکرد صحیح، بهتر است تعمیرات را به افراد مجرب و متخصص بسپارید.
۲. چگونه میتوان آموزش مرتب را به ساکنین و کارکنان مناطق عمومی ارائه داد؟
به منظور آموزش مرتب و افزایش آگاهی افراد، میتوانید به شیوههای مختلفی از جمله برگزاری تمرینات عملی و کارگاههای آموزشی اقدام نمایید.
همچنین میتوانید از متون و منابع آموزشی مناسب استفاده کنید.
۳. چرا نقشهبندی دقیق آسانسورهای آتشنشانی در ساختمانها ضروری است؟
نقشهبندی دقیق آسانسورهای آتشنشانی در ساختمانها اهمیت دارد چرا که در صورت بروز آتشسوزی، افراد نیاز به خروج سریع و ایمن از محل حادثه دارند.
نقشهبندی صحیح مطابق با مقررات ایمنی، این امکان را فراهم میکند که همه به بهترین شکل ممکن از ساختمان خارج شوند.
۴. چه تفاوتی بین آسانسورهای آتشنشانی و آسانسورهای معمولی وجود دارد؟
آسانسورهای آتشنشانی از نظر طراحی، مشخصات فنی، و امکانات ویژه از آسانسورهای معمولی تفاوت دارند.
آسانسورهای آتشنشانی با توجه به اهمیت کارکرد در شرایط اضطراری، تکنولوژی و امکانات ایمنی بیشتری دارند تا افراد را در مواقع بحرانی به امان برسانند.
۵. آیا آسانسورهای آتشنشانی همیشه در صورت وقوع آتشسوزی کارآیی دارند؟
برای حفظ کارآیی آسانسورهای آتشنشانی در صورت بروز حوادث آتشسوزی، تعمیرات و بازرسیهای دورهای آنها بسیار اهمیت دارد.
با توجه به این مسئله، اجرای منظم تعمیرات و نگهداری میتواند از اطمینان به عملکرد صحیح آسانسورها اطمینان حاصل کند.
پیام سفارشی
در پایان این مقاله، میخواهیم به شما پیشنهاد دسترسی به اطلاعات بیشتر در مورد آسانسورهای آتشنشانی بدهیم.
برای کسب اطلاعات بیشتر، از لینک زیر استفاده نمایید.